Update 5: Rustgevend Battambang

Uiteindelijk werd de aan ons geadverteerde minivan naar Battambang een autoritje met een ander Nederlands stel. Zij waren bezig aan een reis van maar liefst drie maanden. Ook een inhaalactie, want in maart 2020 stonden de backpacks al letterlijk ingepakt klaar… In Battambang werden we afgezet voor ons hotel, toch wel luxe. Een restaurant met alleen maar locals staarde ons verbaasd aan toen we gingen zitten. Het meisje van de bediening vroeg ons om het eten op de menukaart aan te wijzen. Deze was gelukkig nog wel in het Engels en had iets zonder vlees.

Vanaf ons hotel werden we ter voet opgepikt door Toot, voor onze kookles. We liepen met hem over de lokale markt om ingrediënten te scoren. Citroengras, knoflook, gedroogde pepers en de bladeren van de kaffir limoen. Kokosmelk werd vers verkregen. De binnenkant van de kokosnoot werd met een machine compleet schoon geschraapt. Daarna werden de vlokken in een gemachineerde pers gedaan. De vlokken werden drie tot vier keer door de machine gehaald, met verse melk in een plastic zakje als gevolg.

Bij het restaurant van Toot en zijn vrouw Nary begon de kookles echt. Ze waren pas sinds februari weer open na twee jaar covid lockdowns. Eigenlijk zaten ze nog steeds te wachten op toeristen. Op het menu stonden vandaag loempia's, amok, lok lak en een toetje. We begonnen met het snijwerk van de loempia's, gevolgd door het rol- en vouwwerk. Vervolgens maakten we de curry pasta voor de amok met een stenen vijzel. De tofu kon hier lekker in marineren terwijl wij een boot van bananenblad gingen vouwen. Hier ging de tofu en kokosmelk in, samen met reepjes noni blad. Het ging allemaal eigenlijk vrij vlot en simpel. De lok lak bestond uit gemarineerde champignons en het toetje was kokosmelk, tapioca korrels en banaan.

De amok ging de stoompan in, de loempia's werden gefrituurd en de lok lak werd gewokt. Dit terwijl het toetje stond te pruttelen en langzaam een soort pudding werd. Nog een eitje bakken voor over de lok lak en we hadden een gigantische maaltijd te pakken. Overdreven veel was het eigenlijk. Zeker voor dit vroege uur, want de zon moest nog onder gaan. De loempia's gingen daarom maar mee als late night snack. We hadden lekker gekookt, dat konden we wel stellen. De recepten gingen mee, dus we konden het kunstje thuis nog eens nadoen. Met vlees, vis of vega.

Na de goede avondmaaltijd liepen we langs het water om wat van het stadje te verkennen. Er waren veel koloniale huisjes te bekennen, een bouwstijl die ook in de nieuwere huizen verwerkt was. Via de andere kant van de rivier liepen we weer terug richting ons hotel. We spotten een modern tempelcomplex voor morgen en verder veel eettentjes. Allemaal Aziatisch, maar dan vooral gericht op Aziatische toeristen. Hier leek het dan ook redelijk druk mee. Daarnaast veel Cambodjanen die hier lekker in de koeler wordende avond aan het sporten waren. Lekker levendig.

Op zoek naar een gekoeld drankje doken we een supermarkt in. Dit was als een soort Aldi, Action en Kruidvat in één. Maar dan alles perfect gespiegeld, mega netjes, heel compact en gangpaden die net breed genoeg waren voor een enkel winkelwagentje. Een gekoeld drankje hadden ze overigens niet. In het hotel maakten we even een plan voor de komende dagen. Dit bleek nog best een gedoe, want we wilden naar eilanden in het zuiden. Deze eilanden kennen geen goede wegen, geen pinautomaten, maar wel erg mooie stranden. Natuurlijk moest er ook een duikschool op loopafstand zitten, dus het was even puzzelen zonder te weten of en hoe het vervoer ging lukken. Het plan voor de volgende dag in Battambang was echter snel gemaakt en daarna gingen we snel slapen.

We hadden gisteravond een prima bus maatschappij gevonden, maar de volgende ochtend stond er iemand die geen woord Engels kon. De oplossing werd om iemand te bellen die matig Engels sprak, die als tolk kon fungeren. Uiteindelijk kwamen we uit op een nachtbus die we die avond zouden nemen. Dan konden we ons hotel nog gebruiken om op te frissen na vandaag. Pinnen bleek wat lastig, maar nadat ik terug was, was de sfeer nog goed. Het meisje wilde ons zelfs nog even op de foto zetten. Het woord "cute", kwam er net uit.

We deden de Sangke Pagoda en Wat Kandal aan. Beide moderne tempels die meer een soort gemeenschappen waren, zoals we dat in Phnom Penh al meerdere malen tegen waren gekomen. We zochten wat straatvoer als lunch, maar kwamen wederom erg vlezig uit. Tegenover ons hotel bleek een vegetarisch restaurant te zitten. Deze was net als in Phnom Penh aardig Chinees georiënteerd, maar wel lekker. We dumpten vervolgens onze bustickets en het gepinde geld, om op zoek te gaan naar een tuktuk voor de dag. De eerste sprak geen woord Engels, maar verwees ons door naar iemand die dat wel kon. Hiermee hadden we meteen een fantastische gids voor de dag te pakken!

We stopten eerst bij een koloniaal huis, het lokale museum dat sinds maart 2020 gesloten is. Hier vertelde hij dat hij zelf gevlucht is naar Thailand toen zijn land werd verscheurd door de Rode Khhmer. Vanuit het vluchtelingenkamp is hij echter teruggestuurd en achteraf is hij maar blij ook. Werken met toeristen heeft hem weer de schoonheid van zijn land laten zien. Ook kon hij door zijn Engels groeien van de laagste klasse naar de middenklasse. De volgende stop was midden op een rotonde. Hier stond een Boeddhistisch beeld die een stok omhoog hield. Battambang betekent letterlijk zoiets als "stok kwijt", de mythe ging over een god die zijn stok gooide en ging zoeken in Battambang. Bij het beeld lagen meedere offers, neergelegd door pelgrims.

Ik heb nog nooit in Azië in de trein gezeten. De eerste keer werd meteen een speciale, een bamboe trein. De locals noemen het een norry en het bestaat uit vier delen. Een vooras, een achteras met aandrijving, een bamboe plateau en een klein dieselmotortje. We werden erop gezet en als een soort gammele achtbaan zonder gordels gingen we er vandoor. Dit spoor wordt ook gebruikt door de treinverbinding Batambang-Phnom Penh. Maar, als we die tegen zouden komen, waren we zo weer afgebouwd om aan de kant te stappen. We knalden over simpele bruggetjes tussen de rijstvelden door. Ook passeerden we een lotus kwekerij. Op een gegeven moment stopten we, bouwde onze machinist het karretje om en gingen we weer terug. Simpel, maar erg effectief.

Bij een vissersdorpje vertelde onze tuktuk chauffeur hoe hij de afgelopen twee jaar gevist heeft om in zijn levensonderhoud te voorzien. Veel andere mogelijkheden waren er niet zonder alle toeristen. In dit vissersdorpje zat een moslimgemeenschap. Er werd met netten gevist, maar er waren ook een aantal drijvend kwekerijen. Elke vlot had een klein hutje of tentje, waarin een familie woonde. Deze drijvende dorpjes komen op meerdere plekken in Cambodja voor. Op de een of andere manier deden de viskwekerijen minder kwalijk aan dan die van thuis. Het leek alsof de vissen wat meer ruimte hadden en het was natuurlijk een stuk minder massaal. Ik eet zelf geen vis meer. Maar als je hier ziet hoe mensen het nodig hebben als bron van proteïne, dan kan je er minder slechte dingen over zeggen.

Een gammele brug die onze gids Cambodja's Golden Gate noemde, kwam uit bij een modern tempel complex. Hier kwam per toeval net een crematie stoet aan. Zeker honderd man per tuktuk, auto, scooter en landbouw werktuig kwamen hier aan. In het midden van de stoet reed een versierde wagen met drakenkoppen en acht Boeddhistische monniken naast de lijkkist. Erg bijzonder om mee te maken. 68 was de overledene geworden, net iets meer dan de gemiddelde levensduur van 64.

We gingen weer door, dwars door het platteland rondom Battambang. Onze gids wees ons op sinaasappel-, bananen- en mangobomen. De meest bijzondere was de drakenfruit boom, welke als een soort cactus met gele sliert bloemen naar boven groeide. Een volgende boom zat vol met vleermuizen. Niet zo immens als we in Phnom Penh gezien hadden, maar alsnog een stop waard. Vervolgens legde de gids uit dat wij hier "bang" worden genoemd. Letterlijk betekent het Fransoos, maar het wordt universeel gebruikt als toerist.

Jaja, we hadden nog een Phnom te gaan. De Pnohm Sampov wordt zo genoemd, omdat de heuvel op een gekapseisde boot lijkt. Wij gingen hem beklimmen, terwijl onze gids een biertje ging doen. Zo konden we toch nog lekker zweten vandaag. We stopten bij een killing cave. Deze is door de Rode Khmer gebruikt om lichamen te dumpen. Via een gat bovenin de grot werd alles naar beneden gesmeten. Nu had het een lugubere sfeer, het was er erg donker en het verlichte altaar met menselijk schedels hielp verder ook niet. Bijzonder is wel dat het nu een plek van Boeddhisme was. Alsof het de plek reinigt, wat natuurlijk wel nodig is. Buiten stonden nog diverse beelden die heftige martelingen lieten zien. Ik zal hierover maar niet verder in detail treden.

Het tempelcomplex helemaal bovenop de heuvel bood prachtig uitzicht over de omgeving. Het onweerde, maar wij hielden het zelf nog droog. In de verte zagen we een corridor van zonlicht omringd door keiharde buien. Aan rijstvelden was in het landschap geen gebrek. Ook de krokodillenberg herkenden we, na wat klauterwerk voor een goed uitzichtpunt. De tempels zijn nog door de Rode Khmer als hoofdkwartier gebruikt, maar nu zaten er vooral vriendelijke mensen. Die ons overigens inderdaad "bang" noemde. Ook stikte het hier van de apen. Het leek wel een onweersbui wanneer de kleintjes over de golfplaten daken heen aan het stoeien waren. Hier vond ik ook nog twee artillerie stukken die tijdens de burgeroorlog nog echt gebruikt zijn. Eentje Duits en eentje Russisch.

Weer beneden liepen we langs een rotswand waarin diverse Boedhha beelden uitgehakt waren. Het was nog niet helemaal af, er stonden wel steigers, maar het leek ook niet alsof het snel afgemaakt ging worden. Onze gids gaf ons een zoete rijstkoek terwijl we wachtten op de show. Rondom zonsondergang zou er namelijk een zwerm vleermuizen uit de open grot naast de beelden komen zetten. Het begon als een klein stroompje, maar al gauw schoot er een gigantische zwerm uit de grot. Een constante stroming die verderop uiteen bewoog in kleinere groepjes. Een machtig schouwspel. Volgens schattingen zijn het er minstens drie miljoen. Wij stopten vrij snel met tellen. De beestjes schoten verschillende kanten op om te gaan jagen. Vervolgens vlogen ze naar Thailand om daar zout water te drinken en rond vier uur in de nacht kwamen ze weer thuis. Om dit vervolgens dag in, dag uit te herhalen.

Het miezerde tijdens de vleermuis show. Maar toen we terug reden, kwam het goed naar beneden zetten. Onze chauffeur reed ook prima na drie biertjes. Bij het hotel gingen we inpakken, om vervolgens op zoek te gaan naar simpel eten. De eerste avond hadden we tal van pannekoekenkraampjes gespot, die voor ons ontbijt verdwenen waren. Nu stond er weer eentje, dus pannenkoeken met ei, banaan en gecondenseerde melk werd het avondmaal. Om mee te nemen. Na uitchecken stond er al een tuktuk voor ons klaar. We werden afgezet op een nagenoeg verlaten soort van busstation zonder bussen. Er zat een vrouw op een bankje, die voor ons opstond en met een plastic zakje het bankje schoon veegde. Dat weerhield een kleine kakkerlak er niet van om ons en onze tassen te komen onderzoeken.

Toen onze nachtbus eenmaal kwam, wisten we dat dit inderdaad een avontuur werd. Er zaten alleen maar locals in de bus. De bedjes waren standaard busstoelen die volledig naar achter geklapt waren. Wel met net voldoende ruimte opzich, zeker voor de gemiddelde lengte van de mensen hier. In het gangpad was nog een hangmat opgespannen. We waren blij dat we naast elkaar lagen, dat voelde wel fijn en veilig. De hele rit was de buschauffeur muziek aan het luisteren, maar er waren tenminste geen krijsende kinderen. We sliepen nog verbazingwekkend goed tijdens deze busreis van zeven uur.