Update 4: Tempels in overvloed

Na een dag van meer dan tien uur op de fiets naar tempels kijken, stonden we extreem vroeg op. Om naar nog meer tempels te gaan kijken. Het was nu eenmaal de hoofdattractie van Siem Reap en we hadden er nog een aantal te gaan. De wekker ging om vier uur. In het donker reed ik voorop met een zaklamp. Sandra reed daarachter met de flitser van haar telefoon aan de buitenkant van de rugzak als provisorische achterlamp. Team Dutch Cycling Angkor Tours was weer op pad. Zo takke vroeg je nest uit doe je natuurlijk niet voor niets, zonsopgang bij de meest populaire tempel van allemaal was het plan.

Angkor Wat was nog niet eens zichtbaar toen we er aankwamen. Het was één donkere vlakte. Wel hadden we een mooie, heldere sterrenhemel boven ons. Sommige sterren schenen nog zo fel, dat ze weerspiegelden in het water dat tussen ons en de tempels lag. De hordes toeristen gingen het complex in, maar wij zaten hier voorlopig prima. De kleuren van de zonsopgang achter de buitenmuren van Angkor waren prachtig. Mooi ook om steeds meer van het complex te kunnen zien. Tevens een prima plek voor ontbijt. Het werd al flink helder buiten, maar de zon was nog niet te zien. We liepen het complex in, over een brug van plastic vlotten.

Angkor Wat was ooit het centrum van het Khmer rijk. Het is nu nog steeds een grote bron van trots voor Cambodja. Het staat niet voor niks op hun vlag. Het is ook één van de weinige tempels hier die nooit verlaten zijn. Het is altijd wel in een bepaalde vorm bewoond geweest. Gebouwd van zandsteen blokken die 50 kilometer verderop uit een heilige berg zijn gehakt. Per vlotten zijn deze vervolgens over de Siem Reap rivier naar Angkor gebracht. Een ondenkbare, logistieke operatie, laat staan al die eeuwen geleden. Driehonderdduizend man en zesduizend olifanten hebben het hele complex gebouwd.

Dat hier zoveel bloed, zweet en tranen voor nodig waren, was er wel aan af te zien. Na de buitenmuren gepasseerd te hebben, keken we uit over wat vroeger de koninklijke tuinen waren. Een straat van bijna een halve kilometer lang en tien meter breed, leidde naar de centrale tempel. Dit complex had vijf flinke, lotus vormige torens. Voor dit centrale stuk zat aan de rechterkant een grote vijver, waar een flinke bups toeristen voor verzameld was. Zij wachtten allemaal tot de zon boven de tempel uit zou komen, daar hadden ze zich dus verstopt . Wij liepen naar de achterkant van het complex, om de oranje ochtendglorie op de tempels te zien schijnen. Langs een flinke boom liepen we door het gras met verder nagenoeg geen toeristen om ons heen. De torens van het complex waren prachtig verlicht nu. We gingen het complex in om de eerste, goed bewaard gebleven bas-reliëfs te bekijken. Vroeger werden deze gebruikt om geschiedenisles te geven. Historische verhalen van de strijd van het Khmer rijk en van de goden.

We klommen het tweede niveau op en liepen daar een rondje. Hier stonden we aan de basis van de vijf torens, welke prachtig versierd waren. Al helemaal in de nog steeds oranje zonnestralen. We konden nog een niveau hoger, waar dit niveau vroeger alleen voor de koning en de hoge priester bestemd was. Sandra kreeg nog wat moeizaam toegang wegens haar halfbedekte schouders. Normaliter is een doek ter afdekking hiervoor voldoende, maar nu was dat niet toegestaan. Gelukkig hielp een lokale gids ons met overtuigen en mochten we de steile trappen op. Het uitzicht op de tuinen en het gehele complex in dit licht was zeker de vroege wekker waard. Hier en daar stonden wat versierde beelden, waar nog actief bij gebeden werd.

Weer beneden deden we een groot rondje langs alle bas-reliëfs. Dit was een stuk van maar liefst 800 meter lang. Diverse goden op hun rijdier waren afgebeeld. Dit waren garuda, gevleugelde leeuwen, tot olifanten en pauwen. De legers van Angkor werden ook vaak afgebeeld en er werd veel gevochten. Gewonnen strijd is macht. Qua toeristen was het heel de tijd verrassend rustig, kennelijk gingen deze veelal ontbijten na de zonsopgang. Wij gingen door naar Angkor Thom, waar we gister al gauw doorheen waren gefietst.

In het exacte centrum van Angkor Thom stond de Bayon tempel, ruim tweehonderd luguber lachende gezichten keken ons aan. Ook hier waren diverse bas-reliëfs te zien, veel over de strijd met Thailand. De Thai hadden de stad meermaals geplunderd, maar de herovering van de stad werd groots weergeven. Helaas was het hoogste niveau van de tempel dicht, geen groots uitzicht vanaf hier vandaag. Het was wel een bijzondere ervaring om hier doorheen te lopen. Vanuit elke hoek werd je wel aangestaard door een vrolijk gezicht. Soms keken ze op je neer, soms waren ze op ooghoogte. We voelden ons bekeken.

Langs wat kleine, wegzakkende tempels, fietsten we via een onverharde weg langs Preah Palilay. Volledig in de jungle, waren hier ook weer drie dikke bomen uitgegroeid. Zo'n schouwspel verveelde geen moment. Op de noordwest hoek van Bayon, begonnen we aan het looppad richting de Baphoun tempel. Hier stikte het van de apen in allerlei verschillende maten. De tempel zelf zijn we niet meer in gegaan, zo langzaamaan kregen we het gevoel dat we het mooiste wel gehad hadden. We fietsten nog langs het terras der olifanten. Een plateau die sierlijk was voorzien van afbeeldingen van, je raadt het nooit, olifanten. Op het centrale plein dat er voor lag, werd al die eeuwen geleden het leger aan de koning gepresteerd. Lastig in te beelden als je naar een grasveld met wat verdwaalde toeristen kijkt.

We verlieten Angkor Thom via de oostelijke poort, dezelfde route als gisteren. Hier stonden de Thomanon en Chao Say Tevoda tempels. Ook wel twee zuster tempels genoemd, omdat ze erg op elkaar lijken. De laatste van de twee sprong er wat meer uit. Via een verhoogd stenen pad, waarvan de linker helft over de gehele lengte was ingestort, konden we de tempel nog in. Het begon ondertussen allemaal wel veel op elkaar te lijken. Het middaguur naderde ook, dus tijd voor wat rust.

Onderweg naar het hostel stak er nog een slang over en even verderop bij Angkor Wat zwom er eentje door het water. Hier rustten we even uit, om daarna in één keer door naar het hostel te fietsen. Snel het zwembad in en heerlijk afkoelen. Voor de lunch verplaatsten we ons ook zo min mogelijk. Een pad thai en matige vegetarische pasta bij het zwembad. Na wat plannen voor de komende dagen en een middagdutje, zetten we ons laatste fietstochtje in.

Langs de route kochten we een handgeschilderd schilderij van de tempels. Met daarop jungle, tempels en aapjes, zo herinneren we deze plek. Phnom Bakheng was de plek vanaf waar we de zonsondergang wilden bekijken. Deze tempel was op een flinke heuvel gebouwd, dus ver uitzicht. Onderaan de heuvel kochten we wat rode bananen, lekker met een licht zuurtje. We waren er uiteindelijk veel te vroeg, maar het was de moeite waard. In de verte was Angkor Wat zichtbaar en in het westen de westelijke Baray. Een water reservoir dat nog wel gevuld was. Het was licht bewolkt, wat een mooi beeld gaf van de zon die door de wolken heen brak in allerlei kleuren. Toch jammer voor die Nederlandse toeristen die de bewolking zagen en weer waren vertrokken.

Onderaan de heuvel zat een groepje muzikanten. Deze zaten bij vrijwel elke grote tempel. Altijd waren het slachtoffers van de rode Khmer of van de vele resterende mijnen van de burgeroorlog. Door ze muziek te laten spelen, werd voorkomen dat ze zouden gaan bedelen. Grappig was het altijd hoe ze pas begonnen met spelen wanneer er toeristen in het zicht kwamen. Zodra we bij onze fietsen kwamen, werd het weer stil. De terugtocht was gelukkig iets beter verlicht dan vanochtend. Het was heerlijk om vanaf onze fietsen het avondleven van de Cambodjanen te zien gebeuren. Mensen kwamen samen, aten, dronken, het gewone leven. De fietsverhuur was tot tweemaal toe donker, dus inleveren lukte vanavond niet. Eerst maar even opfrissen en dan lekker Indisch uit eten. Erg smaakzaam, maar wel onze duurste maaltijd tot nu toe. Een tientje per persoon wel te verstaan.

Na nog zo'n lange dag tempels was het fijn om geen wekker te hebben. Ontbijt vonden we bij een bijzonder bakkertje, waar we bij een schattig meisje met gebrekkig Engels een pita falafel aten. Voor de dag scoorden we een scooter waar een soort koets aan bevestigd was. Iets groter dan een tuktuk, zodat we wat meer naar buiten konden kijken. We gingen die dag wéér naar wat tempels, maar daarvan kregen we geen spijt.

De Banteay Srei tempel zou indrukwekkend zijn dankzij de bas-reliëfs, welke nog mooier zouden zijn dan die van Angkor Wat en Bayon. Rondom de binnenmuren van het complex was een kunstmatig meer aangelegd. In de tempel zelf stonden drie torentjes. Beduidend kleiner dan wat we tot nu toe gezien hadden, maar de driehoekige bas-reliëfs op de torens waren inderdaad de mooiste tot nu toe. Een dansende Vishnu en Shiva op haar rijdier Nandi waren duidelijk herkenbaar. Demonen, goden, olifanten, paarden met rijtuigen, het bleef mooi om naar te kijken.

Bij Kbal Spean bracht een wandelroute door de jungle van ruim een half uur ons naar de rivier van duizend Lingas. Het stikte hier van de vlinders. In allerlei maten en kleuren waren we op de heenweg alleen al meer dan twintig soorten tegen gekomen. Uiteindelijk kwamen we aan bij een klein stukje waterval, waar het water over diverse reliëfs heen stroomde. Dit was zo gedaan om het water heilig te wijden voordat het in Angkor aan kwam. Er waren afbeeldingen van liggende en zittende goden zichtbaar. Verderop zagen we wat teksten en in de rivier zelf tal van cirkels en een groot vierkant op de bodem. Het water was kraakhelder, eens wat anders dan de bruine smurrie die het normaal was.

Op het einde van het pad lag een waterval van zo'n tien meter hoog. Deze was opgesplitst in twee delen. Onder het breedste gedeelte zaten twee jongens en een jonge Boeddhistische monnik te spelen. Achterin liep het gesteente af, wat ze als glijbaan gebruikten. Vervolgens stond de monnik in zijn oranje gewaad onder het tweede stuk waterval. Dit beeld was net een schilderij, je bedenkt het niet. Een mental picture om niet meer te vergeten. Halverwege de terugtocht door de jungle kwamen we een ziek mooi uitzichtpunt tegen. We keken uit over een oase van groen. Een paar bomen staken flink boven alles uit. Zij waren dan weer begroeid met groen van andere bomen. Een adembenemend uitzicht.

Tijdens een lang stuk rijden konden we het gewone leven zien. We hadden nog wel wat tijd en zin, dus lieten ons afzetten bij Ta Prohm. De eerste dag was onze energie op, maar waren we daar nog niet uitgekeken. Dit keer kwamen we binnen via de oostelijke ingang, dus het was meteen nieuw terrein voor ons. Hier was al gauw weer een boom te zien die de tempel omarmde. Daarna gingen we op zoek naar de krokodillen boom. De achterkant hiervan liet duidelijk een spitse wortel zien, als de staart van een krokodil. Maar de voorkant van deze wildgroei was ook niet mis. Na een kort rondje langs wat we de eerste keer de mooiste plekken van het complex vonden, gingen we terug naar onze chauffeur.

Het laatste stukje van de route ging langs het bassin van Angkor Wat. Aan deze zijde waren geen drommen toeristen zichtbaar. Wel zaten er veel Cambodjanen aan het water te picknicken. Voor hen was dit natuurlijk zoals een dagje in het park chillen. Het zal je niks verbazen, maar bij het hostel doken we gauw weer het zwembad in. Het was toch weer een lang dagje geweest, hoewel we nu meer gezeten hadden dan gefietst.

Voor het avondeten liet ik me een keer inspireren door de Lonely Planet. Het bleek een goede vega(n) kaart te hebben, dus helemaal top. Het was zelfs een beetje fancy uit eten te noemen zelfs, volledig vol met toeristen natuurlijk. Binnen was alles bezet, dus we mochten neerploffen op een houten bank in de mooi aangeklede tuin. Voor ons werd nog speciaal een ventilator neergezet, wat een mooi plaatje maakte. Het eten was voortreffelijk en bijna culinair, voor alsnog maar vijftien euro in totaal.

Op het toeristen stap gedeelte pub street haalde ik nog een toetje in de vorm van een bakje ijsrolletjes. Per toeval passeerden we daarna een bar die op vier schermen de kwalificatie van de Formule 1 op had staan. Geen straf om daar even een drankje te doen. Het resultaat voor Redbull was niet best, maar we waren allang blij dat we iets hebben kunnen zien. Bijna zonde dat we hier morgen weggingen als de race zou zijn. We liepen het neppe Disneyland genaamd pub street nog even door. Een ledjes en schijnwerper festijn van jewelste was het. Keiharde muziek met toch iedereen dansend aan hun eigen, lage tafel. Natuurlijk waren er ook verfijnde restaurants zoals Toro Grill Fusion Cuisine. Serieus, kies iets wat je uit wilt stralen. Dit was het einde van ons avontuur in Siem Reap. Onze fietstochten waten echt fantastisch en ook de laatste dag hebben we weer goed weten te vullen. Nu door naar Battambang!